وجوب طلب دانش

طَلَبُ العِلمِ فَریضَةٌ عَلى کُلِّ مُسلِمٍ أَلا إِنَّ اللّه‏َ یُحِبُّ بُغاةَ العِلمِ

پیامبر اکرم (ص) فرمود: طلب دانش بر هر مسلمانى واجب است. خداوند جویندگان دانش را دوست دارد.

(مصباح الشریعه،ص13)

خیر و شر دنیا و آخرت

خَیرُ الدُّنیا وَالآخِرَةِ مَعَ العِلمِ وَشَرُّ الدُّنیا وَالآخِرَةِ مَعَ الجَهلِ .

پیامبر اکرم (ص) فرمود: خیر دنیا و آخرت با دانش است و شرّ دنیا و آخرت با نادانى .

(بحارالانوار، ج79، ص170)

مناجات در دل شب

إنَّ العَبدَ إذا تَخَلّی بِسَیِّدِهِ فی جَوفِ اللَیلِ المُظلِمِ وَ ناجاهُ أثبَتَ اللهُ النُّورَ فی قَلبِهِ.

پیامبر اکرم (ص) فرمود: هنگامی که بنده ای در نیمه شب تاریک خلوت کرده و با خداوند مناجات می کند ، خدا قلب او را نورانی خواهد ساخت.

(میزان الحکمة ، ج 5 ، ص 419)

خدمتگذاری در سفر

قال رسول الله: سَیِّدُ القَومِ فی السَّفَرِ خادِمُهُم ، فَمَن سَبَقَهُم بِخِدمَةٍ لَم یَسبِقُوهُ بِعَمَلٍ اِلّا الشَّهادَةَ .

آقای جمعی که سفر می روند کسی است که خدمتگذار آنان است ، پس هر کس از آنان پیشتاز در خدمت به بقیه باشد ، آن جمع در هیچ عملی جز شهادت در راه خداوند بر او پیشی نخواهند گرفت .

(کنز العمال ، ج 6 ، ص 710)

مذمت ممتاز دانستن خود از دیگران

رُوِیَ عَنِ النَّبیِّ (ص) اَنَّهُ اَمَرَ اَصحابَهُ بِذَبحِ شاةٍ فی سَفَرٍ فَقالَ رَجُلٌ مِنَ القَومِ:عَلَیَّ ذَبحُها ، وَ قالَ الآخَرُ: عَلَیَّ سَلخُها وَ قالَ آخَرُ: عَلَیَّ قَطعُها ، وَ قالَ آخَرُ: عَلَیَّ طَبخُها ، فَقالَ رَسُولُ اللهِ (ص): عَلَیَّ اَن اَلقَطَ لَکُمُ الحَطَبَ ، فَقالُوا یا رَسُولَ اللهِ ! لا تَتعَبَنِّ بِآبائِنا وَ اُمَّهاتِنا اَنتَ ، نَحنُ نَکفیکَ ، قالَ: عَرَفتُ اَنَّکُم تَکفُونَنی ، وَ لکِنَّ اللهَ عَزَّوَجَلَّ یَکرَهُ مِن عَبدِهِ اِذا کانَ مَعَ اَصحابِهِ اَن یَنفَرِدَ مِن بَینِهِم ، فَقامَ (ص) یَلقَطُ الحَطَبَ لَهُم .

در سفری پیامبر اکرم (ص) برای تهیه غذا دستور دادند گوسفندی را ذبح کنند ، یکی از اصحاب عرض کرد: سر بریدن گوسفند بر عهدۀ من ، شخص دیگری گفت:پوست کندن آن با من ، شخص دیگر پذیرفت تا گوشتِ آن را بپزد ، پیامبر اکرم (ص) فرمود:جمع آوری هیزم نیز بر عهدۀ من ، عرض کردند: ای رسول خدا ! پدران و مادران ما فدای شما ، خودتان را به زحمت نیندازید و کارها را به ما واگذارید ما (با کمال افتخار) انجام می دهیم ، حضرت فرمودند: من می دانم شما انجام می دهید ولی خداوند دوست ندارد بنده اش را در میان همراهانش مشاهده کند که برای خود امتیازی قایل شده است. سپس حضرت از جا برخاستند و به جمع آوری هیزم مشغول شدند .

(بِحارُالاَنوار ، ج 73 ، ص 273 و 274)

انتخاب مسئول خرج در سفر

اِذا اِجتَمَعَ القَومُ فی سَفَرٍ فَلیَجمَعُوا نَفَقاتِهِم عِندَ اَحَدِهِم فَاِنَّهُ اَطیَبُ لِنُفُوسِهِم وَ اَحسَنُ لِاَخلاقِهِم .

پیامبر (ص): هرگاه جمعی به سفر بروند ، یک نفر را از میان خودشان به عنوان مسؤول خرج و صندوقدار قرار دهند زیرا این کار از نظر فکری ، روانی و اخلاقی برای آنان بهتر است (و از بد دلی و بدگمانی یا اختلاف و برخورد میان آنها جلوگیری می کند).

(کنز العمال ، ج 6 ، ص 711)

انتخاب تصمیم گیرنده در سفر

اِذا کانَ ثَلاثَةٌ فی سَفَرٍ فَلیُؤَمِّرُوا اَحَدَهُم .

پیامبر(ص): هرگاه جمع سه نفری با هم مسافرت کنند باید یک نفرشان را به عنوان تصمیم گیرنده معیّن نمایند .

(کنز العمال ، ج 6 ، ص 706)

همنشینی با بد کاران

اَولَی النّاسِ بِالتُّهمَةِ مَن جالَسَ اَهلَ التُّهمَةِ .

پیامبر (ص): شایسته ترین افراد به بدنامی کسی است که با افراد بد نام همراه و همنشین گردد .

(بِحارُالاَنوار ، ج 72 ، ص 90)

پرهیز از دوستی با کافر

قالَ عَلیٌّ (ع): اِنَّ رَسُولَ اللهِ کانَ یَقُولُ: مَن کانَ یُؤمِنُ بِاللهِ وَ الیَومِ الآخِرِ فَلا یُواخِیَنَّ کافِراً وَ لا یُخالِطَنَّ فاجِراً .

حضرت علی (ع) می فرماید: رسول خدا (ص) همیشه می فرمود: هر کس ایمان به خدا و روز قیامت دارد نباید کافری را دوست بگیرد و یا با فردی معصیت کار مراوده داشته باشد .

(بِحارُالاَنوار ، ج 71 ، ص 197)

دفع بلاها با صدقه

اِنَّ اللهَ لا اِلهَ اِلّا هُوَ لَیَدفَعُ بِالصَّدَقَةِ الدّاءَ وَ الدُّبَیلَةَ وَ الحَرقَ وَ الغَرَقَ وَ الهَدَمَ وَ الجُنُونَ فَعَدَّ سَبعِینَ باباً مِنَ الشَّرِّ .

پیامبر (ص): خداوندِ بی شریک و نظیر به وسیلۀ صدقه دفع میکند درد ، مرض کشنده داخلی ، سوختن ، غرق شدن ، زیرِ آوار ماندن ، در چاه افتادن و دیوانه شدن را. و به این ترتیب پیامبر (ص) هفتاد نوع از شرور را شمردند (که بوسیلۀ صدقه دفع می شوند).

(میزان الحکمة ، ج 5 ، ص 321)

اطلاع دادن برای مسافرت

حَقٌّ عَلَی المُسلِمِ اِذا اَرادَ سَفَراً اَن یُعلِمَ اِخوانهِ .

سزاوار است انسان مسلمان هرگاه ارادۀ سفری کند برادرانِ دینی اش را مطّلع سازد .

(العروة الوثقی ، کتاب الحج ، فی آداب السفر «سادسها»)

مذمت روزه گرفتن در سفر

صائِمُ رَمَضانَ فی السَّفَرِ کَالمُفطِرِ فی الحَضَرِ .

پیامبر اکرم (ص): کسیکه در ماه مبارک رمضان در مسافرت روزه می گیرد مانند کسی است که در ماه مبارک رمضان مسافر نیست و روزه می خورد .

(کنزالعمال ، ج 8 ، ص 503 - مشکوة المصابیح ، ص 178)

پذیرش امر خداوند

لَیسَ مِنَ البِرِّ الصِّیامُ فی السَّفَرِ فَعَلَیکُم بِرُخصَةِ اللهِ تَعالی الَّتی رَخَّصَ لَکُم فَاقبَلُوها .

پیامبر اکرم (ص): روزه گرفتن در مسافرت شایسته نیست پس بر شما باد که اجازۀ افطار را که خداوند به شما کرامت کرده است ، بپذیرید .

(کنزالعمال ، ج 8 ، ص 503 ، مشکوة المصابیح ، ص 177 ، هر دو از کتب اهل سنّت است)

بخشش خداوند نسبت به مریض و مسافر

اِنَّ اللهَ تَبارَکَ وَتَعالی تَصَدَّقَ بِاِفطارِ الصّائِمِ عَلی مَرضی اُمَّتی وَ مُسافِرِیهِم ، اَفَیُحِبُّ اَحَدُکُم اَن یَتَصَدَّقَ عَلی اَحَدٍ بِصَدَقَةٍ ثُمَّ یَظَلُّ یَرُدُّها عَلَیهِ .

پیامبر اکرم (ص): خداوند متعال نسبت به مریض ها و مسافرهای امّت من بخششی قرار داده که روزه نگیرند آیا دوست دارید اگر به کسی چیزی می بخشید مرتب رد کند؟ (یعنی شما هم نباید لطف خداوند را رد کنید) .

(کَنزُالعمال ، ج 8 ، ص 502 ، از کتب اهل سنّت)

بیزاری پیامبر (ص)

قال رسول الله : مَن صَلّی فِی السَّفَرِ اَربَعاً فَاَنا مِنهُ بَرِئٌ .

هر کس در سفر نمازهایش را چهار رکعتی بخواند من در نزد خداوند از او بیزارم .

(وسایل الشیعه ، ج 5 ، ص 538 و 539)